Экологий проблеме, швейцарийыште шукыжым тудын деч шога тяшка дене тӱкнымылан кӧра калыкчот антропогенный капан, топливе семын кучылтыт кӱнчен лукмо, туризм да кап эре олаҥмашСусыргымаш деч лӱдыкшӧ уло йырым-йырысе пӱртӱс ышта кислотада чодыра ик эн кугу йӱрым, южын лавыргымыже формо. Кӱнчен лукмо тӱс кучымаште топливо лектыш кислотада йӱрым, сульфат ойырен да тудым атмосферыш нитрат частице.
Тиде ушен, тудым мландыш пурышо вид-влак йӱр йӱрын, да тӱтыра, лум, доказатленат кертам вес пушеҥге кушкылын да пичкаяш ышта.
Сирлемыште швейцарий модмо рольжо-влак да лавин кугу лудыкшо пушенге, мландым эрозий куча да лумым кораҥдат. Таза пушеҥгым арален кодаш тыршымыжлан, виян кундемысе швейцарий кучен, европысо да тӱнямбалсе договорым, выброс виктаралтын кӱчыкемда, йӱр кислотада надырым пыштен. Кӧргыштӧ эл, Швейцарий йӧн дене лукмо стандарт-влак выброс иземдаш тыршен, пеҥгыде выброс транспорт средстван эмгатыме, грузовой транспорт да корно трансальпийский кӱшеш шагал. Ешартыш ышташлан ӱлнӧ чодырам аралымаш, федерал пушеҥгым руаш разрешенийым кӱлеш. Вес пушеҥге кушкылын аралыме нерген шуко тӱрлӧ шонымаш лекте, поснак кушкыл-влак пеледыныт. Ий ял озанлык, вольык кӱтымӧ вцик-ын да моло семын, ынде шуко йомдарыме верысе кушкылым кучылтмаш.
Вид-влак йоммо кораҥдаш полша манын, нуно лу сорт кушкыл-влак аралалтыт федерал тӧртык дене келшен огеш лий ойыраш, але куклен шынден. Швейцарийысе национальный паркше верланен граубюнден кантонышто, тӱҥ шотышто йоммо деч арален кушкылым ышташ лиеш. 1914 ий, европышто тудым ик эн ончыч национальный парк уло Тыгак озанлыкыште шудо дене уло заповедник, ола да эл мучко ир вер.
Швейцарий эше ик проблемылан шотлалтеш экологий вӱдым лавыртымаш кӱлешан. Деградированный ӱяҥдыш лийын эҥер ден ер шуко озанлыкше гычат, ола гыч грузовой автомобиль, пурак да загрязнитель. Курык посна кумдаҥдыше обеспокоенность курорт турист-влакым ӱжын, яндар эҥер кондаш ала тыгай событий вияҥмым иземда. Тудат тиде элыште атомный электростанций деч торак утилизоватлымаш лӱдыкшыдымӧ радиоактивный тӱкнымешке.
Экологий правительстве законым федерал кӱкшытыштӧ кугу швейцарийысе пижше, аралыме территорийыште гынат, правил семын, посна кантоныш тӧрлымӧ.
Неправительственный организаций, швейцарийысе тыгай пӱртӱслан кузе аралыме шотышто лиге, аралыме пашаште кугу рольым модеш, экологийым арален да политик-влак виктарат. Пӱртӱсым аралыме тӱнямбал кӱкшытыштӧ швейцарий соглашенийым кылдалтше южын лавыргымыже, биоразнообразие, игече вашталтме, йомеш, лӱдыкшым, да озоновый лончо. Региональный кукшытышто, Швейцарийысе альпыште участвоватлаш йӧн дене договорым пошкудо ныжыл аралыме. Национальный парк швейцарийысе, ялозанлык ӱяҥдаш, швейцарийысе лиге, йомын кертме лӱдыкшӧ йымалне улшо кушкыл, кочо, ола шарлен, озоновый сӱмырлен, шӱйыштыжӧ кучымаште топливым, вольыкым кӱтат, вид-влак йоммо, мландым эрозий, йӱр кислотада, тургыжланен ойыртемалтше, тӱрлӧ лӱдыкшым, национальный парк, сульфат, вудым лавыртыман вӱргече, лӱдыкшӧ, тяшка озанлык, олаҥмаш, калыкчот капан, рольым решатлаш, южын лавыргымыже, экологический проблема, пӱртӱс заповедник, кушкыл тӱзланымым, илыше кушкыл, биоразнообразие, кушкылым аралаш, игече вашталтме, осал вещества ушен, ер, пошкудо, тӱтыра, Неправительственный организаций, пушеҥге, федерал закон, лум, йӱр, мланде, аралымаш, федерал правительствын, Швейцарий, эҥгек, атмосфера, шонем, автомобиль, событий-влак, вий, кӱкшытшӧ.
